Εφημερίδα Εφημερίς 16/8/1896

Στάσις Αρμενίων εν Κων/πολει.

Η συνομωσία των Αρμενίων.

Η κατάληψις της Οθωμ. Τραπέζης.

Εκρηκτικαί βόμβαι.

Οι φονευθέντες Αρμένιοι.

Οι Σοφτάδες δήουντες και σφάζοντες.

Από της πρωίας της χθες διεδόθη ανά την πόλιν επανάστασις εξεράγη εν Αρμενία και ότι ταραχαί σπουδαίαι έλαβον χώραν εν Κων/πόλει. Δεν εβράδυνεν όμως να γνωσθή ότι η πρώτη των ειδήσεων ήταν ανακριβής, απέμεινες δε ακριβής η αφορώσα τα εν Κων/πόλει συμβάντα, άτινα διά κρυπτογραφικών τηλεγραφημάτων μετεβιβάσθησαν εις την Κυβέρνησιν χθές τη 4 π.μ. και τους ανταύθα πρεσβευτάς των Μεγάλων Δυνάμεων.

Κατά τα τηλεγραφήματα ταύτα οι εν Κων/πόλει Αρμένιοι διοργανώσαντες συνομωσίαν εξ αφορμής της αποφασισθείσης εξορίας του Πατριάρχου των Ισμυρλιάν, συνεσωματώθησαν δε προχθές τη 1 μ.μ. και ενώ έβαινον εκ διαφόρων σημείων καθ’ ομάδας κατά των Ανακτόρων ομάς αυτών εκ 30 περίπου συνεκρούθη εν Γαλατά μετά των τούρκων και της Αστυνομίας. Κατά την σύγκρουσιν ταύτην πλείστοι εφονεύθησαν εκατέρωθεν. Οι Αρμένιοι μετ’ αυτό επολιόρκησαν την Οθωμανικήν Τράπεζαν, την οποίαν, αφού εξεπόρθησαν, υποχωρησάντων των φυλασόντων αυτήν Αρμενίων φυλάκων, ωχηρώθησαν εντός αυτής, από δε των παραθύρων ήρξαντο ρίπτοντες βόμβας δυναμίτιδος, αίτινες μεγίστην προυξένουν καταστροφήν εις τον κατ’ αυτών σπεύσαντα και εφορμώντα στρατόν. Πλείονες των 500 εφονεύθησαν κατά την συμπλοκήν ταύτην εκατέρωθεν. ΟΙ Αρμένιοι εξακολουθούν κατέχοντες την Τράπεζαν και απειλούντες να ανατινάξουν αυτήν εις τον αέρα, εάν μη ο Σουλτάνος αποδεχθή τα αιτήματα των.

Όμοιαι συγκρούσεις μεταξύ τούρκων και Αρμενίων έλαβον χώραν εις άλλα σημεία της πόλεως, καθ’ ας αρκετόν έρρευσεν αίμα και πλείστοι εκατέρωθεν εφονεύθησαν και ατραυματλισθησαν. Άλλαι όμοιαι ταραχαί εξερράγησαν εν Σταμπούλ και Πέραν επίσης αιματηραί ως και αι λοιπαί. Καθ’ όλας τας συμπλοκάς ταύτας καθ’ εκατοντάδες εφονεύθησαν Αρμένιοι αλλά και αξιωματικοί τούρκοι και στρατιώται επίσης.

Όλος ο εν Κων/πόλει στρατός ευρίσκεται επί ποδός προσπαθών επί ματαίω να καταστείλη την ορμήν του μαινόμενου όχλου.

Οι πρωτοστατήσαντες εν ταίς ταραχαίς ταύταις ήσαν οι σοφτάδες, οίτινες εκτός του ότι ως πρόβατα έσφαζαν του δυστυχείς Αρμενίους, ελεηλάτουν τα καταστήματα και τας οικίας αυτών.

Τα εν Κων/πόλει συμβάντα ζωηράν ενεποίησαν ενταύθα συγκίνησιν, ιδία δε εν αρχή ότε διεδόθη ότι μεταξύ των θυμάτων συγκατεριθμούντο και Έλληνες, πράγμα όπερ αργά μόλις την νύχτα διεψεύσθη.

Εκτός των ανωτέρων, άτινα και επισήμως επιβεβαιώθησαν, πλείσται άλλαι σχετικαί προς τας εν Κωνσταντινουπόλει ταραχάς εκυκλοφόρησαν φήμαι. Και πρώτον διεδόθη ότι οι τούρκοι μη αρκεσθέντες εις τας σφαγάς των Αρμενίων ίθεσαν πυρ εις τας οικίας των, έσφαξαν γυναίκας και παιδιά και εν γένει διέπραξαν θηριώδεις ωμότητας ότι αι εν Κ/πόλει όρμωσαι φυλακίδες των πρεσβειών αποβίβασαν αγήματα ναυτών, όπως προστατεύσουν τους ξένους υπηκόους κατά της καταλαβούσης τον Μουσουλμανικόν όχλον μανίας, ότι πάντα τα καταστήματα της Κων/πόλεως εκλείσθησαν και το σουδαιότερον, ότι μετά των Αρμενίων ευρίσκονται εις συνεννόησιν και συμπράττουσιν και οι νεότουρκοι.

Συνέπεια των γενομένων ο τουρκικός στρατός προέβη εις τοσαύτας συλλήψεις Αρμενίων, ώστε επληρώθησαν εξ αυτών αι εν Κων/πόλει φύλακαι, λέγετε δε ότι μεταξύ των συλληφθέντων συγκαταριθμείται και ο τέως Αρμένιος Πατριάρχης Ισμυρλιάν, όστις εθεωρήθη ως υπαίτιος και υποκινητής των σφαγών.

Η επιτυχία των Αρμενίων οφείλεται κατά μέγα μέρος εις την επιτυχή χρήσιν της δυναμίτιδος, τη βοήθεια της οποίας εδεκάτισαν τους τούρκους.

Αι σφαγαί και εν γένει αι μεταξύ τούρκων και Αρμενίων συγκρούσεις διήρκεσαν καθ’ όλην την ημέραν και χθές, ελλείπουσιν όμως λεπτομέριαι περί των κατ’ αυτάς γενομένων φόνων και τραυματισμών.

Οπωσδήποτε η εν Κων/πόλει κατάστασις είνε υπέρ ποτέ κρίσιμος, καθά δε πιστεύεται εις τους ενταύθα διπλωματικούς κύκλους τα εν τη πρωτεεούση του Οθωμανικού κράτους συμβάντα θα έχουν τον αντίκτυπον αυτών εκτός τηε Αρμενίας και εις άλλας της Αυτοκρατορίας επαρχίας.

Εκείνο όμως το οποίον εξαίρεται κίνουν εις θαυμασμόν είνε πως οι εν Κων/πόλει Αρμένιοι κατώρθωσαν να οπλισθώσι καταλλήλως και εν γένει να εξυφάνουν την συνομωσίαν των, χωρίς ούδε το ελάχιστον να αντιληφθώσι τα κρυφά και φανερά όργανα του μεγάλου Πατισάχ, όστις καθ’ όλα τα φαινόμενα δεν ίσταται πολύ καλά επί του θρόνου του.

Τελευταίαι ειδήσεις. Οι Αρμένιοι εγκατέλιπον την Οθωμανικήν Τράπεζαν. – Η τάξις απεκατέστη.

Κατ’ ασφαλείς πληροφορίας της χθεσινής νυκτός, οι Αρμένιοι οίτινες είχον καταλάβει την Οθωμανικήν τράπεζαν, υπείκοντες εις τας προτροπάς των πρεσβευτών των Δυνάμεων, εγκατέλιπον ταύτην. Κατά την έξοδον των όμως εκ της ρηθείσης τραπέζης εφονεύθησαν οκτώ εξ αυτών υπό του μαινόμενου πλήθους των τούρκων, του οποίους μετά κόπου περιέστειλεν ο στρατός και οίτινες αφεύκτως θα κατακρεούργουν του δυστυχείς Αρμενίους αν αφήνοντο ελεύθεροι.
Εν τέλει βεβαιούται, κατά τας αυτάς πληροφορίας, ότι η τάξις αποτατέστη εν