Βιβλιογραφία

     Βιβλιογραφία στην Ελληνική Γλώσσα

PaoloCossi- J.-B. Djian & Jan Varoujan «Επιχείρηση Νέμεσις-Ειδική Αποστολή (Χαντούκ Κορτζ)»

Έκδοση του περιοδικού Αρμενικά, 2015

Το νέο εικονογραφήγημα των Paolo Cossi- J.-B. Djian & Jan Varoujan περιγράφει την ιστορία του Σογομόν Τεχλιριάν, του νεαρού «τιμωρού», που το πρωί της 15^ης Μαρτίου 1921 πυροβολεί και ρίχνει νεκρό τον Ταλαάτ Πασά, ενορχηστρωτή της Γενοκτονίας των Αρμενίων και βασικό υπαίτιο της εξόντωσης της οικογένειας του Τεχλιριάν. Τα αρχεία του Ινστιτούτου Ζοριάν και του κόμματος της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας-Τασνακτσουτιούν, θα αποκαλύψουν την αληθινή ιστορία αυτής της «ειδικής αποστολής» με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Νέμεσις». Απόδοση στα ελληνικά και επιμέλεια κειμένου: Οχανές - Σαρκίς Αγαμπατιάν & Ραζμίκ Αγαμπατιάν.

 

 

Φουάτ Ντουντάρ «Ο κώδικας της Σύχρονης Τουρκίας- Η Μηχανική των Εθνοτήτων της Ένωσης και Προόδου 1913-1918»

Έκδοση των greekworks.com, PressiousArvantidis, Νέου Κύκλου Κωνσταντινουπολιτών, 2014

Το βιβλίο του Δρ. Φουάτ Ντουντάρ, βασισμένο στις εκθέσεις, τα έγγραφα, τις έρευνες και τα στοιχεία του κόμματος Ένωσης και Προόδου, και στα μυστικά πολεμικά κρυπτοτηλεγραφήματα του οθωμανικού κράτους, αναλύει τις πολιτικές των επιχειρήσεων «επανεγκατάστασης» πληθυσμών. Περιγράφει τους εκτοπισμούς, τις ανταλλαγές και τις μετεγκαταστάσεις των Οθωμανών Ελλήνων, Αρμενίων, Κούρδων, Εβραίων, Βουλγάρων, Νεστοριανών και Ασσυρίων, καθώς και τους ιδεολογικούς λόγους για αυτές τις «επανεγκαταστάσεις», πως διαμορφώθηκαν και από ποιους εφαρμόστηκαν. Ο Ντουντάρ αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι υπήρξε πρόθεση, εκ των προτέρων σχεδιασμός και εκτέλεση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εκδίωξης και εξολόθρευσης των εθνοτήτων στην επικράτεια της Τουρκίας. Η μετάφραση του βιβλίου και η επιμέλεια κειμένου είναι του Νίκου Ουζούνογλου.

 

ΝΤΑΓΚΝΗ ΚΓΙΑΡΣΓΚΑΑΡΝΤ – ΑΓΚΟΠΙΑΝ «Τι κακό κάναμε»   (μετάφραση από τα δανικά Ισαβέλλα Αγκοπιάν-Τσίτση)

Έκδοση του περιοδικού Αρμενικά 2013.

Ο νεαρός Στεπάν ζει σε μια μικρή πόλη της Τουρκίας με τους γονείς και τα αδέλφια του. Οι διωγμοί των Αρμενίων έχουν αρχίσει, ο πατέρας του δουλεύει στους σιδηροδρόμους και γλιτώνει προς το παρόν. Έχει μεγάλη δίψα για μάθηση και έφεση στις ξένες γλώσσες. Ζει και τους πρώτους εφηβικούς έρωτες. Όμως, ένα δυσάρεστο οικογενειακό γεγονός φέρνει τον πατέρα του αντιμέτωπο με τους Τούρκους που τον σκοτώνουν. Ο Στεπάν σε πολύ νεαρή ηλικία αναλαμβάνει την ευθύνη της οικογένειάς του. Αρχικά πηγαίνουν στη Σμύρνη όπου βρίσκει μια καλή δουλειά, αλλά αναγκάζονται πάλι να φύγουν με την καταστροφή της Σμύρνης. Βρίσκουν καταφύγιο στην  Ελλάδα.

 

Πά­ο­λο Κό­σι «Μετζ Γιεγέρν» Η Μεγάλη Συμφορά

Έκδοση του περιοδικού Αρμενικά και των εκδόσεων Τσουκάτου, 2012.

Έ­να σπα­ραχτι­κό δι­ή­γη­μα που πε­ρι­στρέ­φε­ται γύ­ρω α­πό την Αρ­με­νι­κή Γε­νο­κτο­νί­α του 1915 παρου­σιά­ζε­ται για πρώ­τη φο­ρά ως ει­κο­νο­γρα­φή­γη­μα. Πρό­σω­πα συ­ναι­σθη­μα­τι­κά δε­μέ­να, κυ­νι­κοί πο­λι­τι­κοί, εκ­με­ταλ­λευ­τές, που υ­πάρ­χουν πά­ντα σε πε­ριό­δους πολέμου, ε­ναλ­λάσ­σο­νται α­ρι­στουρ­γη­μα­τι­κά σ’ έ­να κό­μικ πραγ­μα­τι­κά σύγχρο­νο, που συμ­με­τέ­χει στην α­πο­κά­λυ­ψη μιας τρα­γω­δί­ας και α­πο­τε­λεί μέ­ρος μιας καυ­τής ε­πι­και­ρό­τη­τας.

Το βι­βλί­ο που εί­ναι έρ­γο του βρα­βευ­μέ­νου ι­τα­λού συγ­γρα­φέ­α και καρ­του­νί­στα Πά­ο­λο Κό­σι, προ­λο­γί­ζει η Α­ντό­νια Αρ­σλάν, η με­τά­φραση εί­ναι του Ο­χα­νές-Σαρ­κίς Αγαμπατιάν.

 

ΣΙΝΟΥΕ Ζιλμπέρ, Ερεβάν, Μια κραυγή για την Αρμενία

Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα 2011.

Στο βιβλίο αυτό η μαρτυρία και τα ντοκουμέντα συνυπάρχουν με την αφήγηση και τη μυθοπλασία. Ο συγγραφέας συγκέντρωσε πλούσιο ιστορικό υλικό το οποίο «εκμεταλλεύτηκε» στο έπακρο πεζογραφικά στις περιγραφές και τους διαλόγους. Ο αναγνώστης παρακολουθεί την απάνθρωπη τουρκική πολιτική και την απόγνωση των Αρμενίων καθώς κλιμακώνεται. Ένα μυθιστόρημα με πολιτική διάσταση που έχει ως στόχο όχι να προκαλέσει το μίσος, αλλά να θυμίσει και να αφυπνίσει.

 

 

 ΜΟΥΣΤΙΑΝ Μαρκ, Παιχνίδια της ζωής και της μνήμης

Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2010.

Ένας ηλικιωμένος άνθρωπος σκέφτεται σ’ όλη του τη ζωή μια νεαρή Αρμένισσα που ερωτεύτηκε τον καιρό της γενοκτονίας των Αρμενίων, το 1915, και σήμερα ένας χείμαρρος από αναμνήσεις και όνειρα, όπου το παρελθόν πλέκεται αξεδιάλυτα με το παρόν, τον στέλνει πίσω σ’ εκείνο το ολοζώντανο αίσθημα και αναστατώνει τα ήρεμα γηρατειά του. Αυτό είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Αμερικανοαρμένιου δικηγόρου και συγγραφέα.

 

 

ΝΤΕΫΡΟΛ Τεοφίλ, Ταξίδι στον Πόντο και στην Αρμενία

Εκδόσεις Τροχαλία, Αθήνα 2010.

Ο συγγραφέας στέλνεται για επιστημονικές έρευνες, φυτολογικές και εντομολογικές στον Πόντο και στην Αρμενία μετά το ενδιαφέρον που έδειξε για την περιοχή ο Ναπολέων Α΄. Καταγράφει τις ενδιαφέρουσες εμπειρίες του σε μια σειρά άρθρων που δημοσιεύτηκαν στο γαλλικό περιοδικό «Ο γύρος του κόσμου» το 1870.

 

 

 

ΓΙΑΛΤΣΙΝ Κεμάλ, Για σένα η καρδιά μου χτυπά

Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2010.

Ο συγγραφέας κατέγραψε τη συγκλονιστική ιστορία των σημερινών Αρμενίων στην Τουρκία. Διαπιστώνοντας την άγνοιά του γι’ αυτούς, ξεκίνησε ένα ταξίδι για να τους ανακαλύψει. Επισκέφθηκε ιστορικούς χώρους στην ανατολική Τουρκία και την Κωνσταντινούπολη και μίλησε με απλούς Τούρκους και Αρμενίους για να καταλάβει τι σημαίνει να είσαι Αρμένιος στη σημερινή Τουρκία. Αλλά αυτό που διαπίστωσε τον λύπησε αφάνταστα. Αντιλήφθηκε ότι οι Τουρκο-αρμένιοι ζούσαν με το φόβο εξ αιτίας της προκατάληψης που υπήρχε εναντίον τους. Ζώντας τις συνέπειες της γενοκτονίας του 1915, χιλιάδες Τουρκο-αρμένιοι επέζησαν ως κρυπτο-χριστιανοί μόνο και μόνο επειδή απέκρυψαν την ταυτότητά τους. Όλα αυτά είχαν ολέθριες συνέπειες στην οικογενειακή τους ζωή και στις κοινωνικές τους σχέσεις. Πολλοί απ’ αυτούς αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν αναζητώντας ασφάλεια σε ξένες χώρες. Καθώς ο Γιαλτσίν ανακαλύπτει τον πόνο και τα βάσανα των Αρμενίων, εκφράζει τη συμπόνια του γι’ αυτούς. Η ανθρωπιά του, ως έντιμου Τούρκου ξεχωρίζει. Ένα επίκαιρο βιβλίο, καθώς ολοένα και περισσότεροι Τούρκοι έρχονται αντιμέτωποι με το παρελθόν τους κατά τρόπο διαφωτιστικό.

 

 ΚΑΜΠΟΥΡΙΑΝ Αρουτιούν, «Αιχμάλωτος μνήμης»

Εκδόσεις Τσουκάτου, Αθήνα 2008.

Οι αναμνήσεις του συγγραφέα από την αιχμαλωσία του με τον πρωτότυπο τίτλο Προς τον Γολγοθά υπολογίζεται ότι γράφτηκαν ανάμεσα στα έτη 1933-1936 χωρίς μέχρι σήμερα να έχει γίνει απόπειρα δημοσίευσής τους στα ελληνικά ή στα αρμενικά, και μέχρι το θάνατό του, τον Ιανουάριο του 1978, το έργο παρέμεινε στην αφάνεια.

 

 

 

ΑΚΤΣΑΜ Τανέρ, Μια επαίσχυντη πράξη, Η γενοκτονία των Αρμενίων και το ζήτημα της τουρκικής ευθύνης

                                                                         Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2007.

Ο Τούρκος συγγραφέας χρησιμοποιώντας οθωμανικές πηγές (τουρκικά στρατιωτικά και δικαστικά αρχεία, πρακτικά του κοινοβουλίου, επιστολές και μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων) καθώς και προγενέστερες μελέτες Αρμενίων ερευνητών, ακολουθεί την αλληλουχία των γεγονότων και κατόπιν ανασυνθέτει τη συστηματική τους ενορχήστρωση από συντονισμένα τμήματα του οθωμανικού κράτους, το κυβερνών κόμμα «Ένωση και Πρόοδος» και διάφορες στρατιωτικές δυνάμεις για να αποδείξει την αδιαμφισβήτητη οθωμανική ενοχή. Εξετάζει επίσης το καίριο ερώτημα για το πώς η Τουρκία κατάφερε να αποφύγει την ανάληψη της ευθύνης, υποδεικνύοντας τα αντικρουόμενα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή, τις προτεραιότητες του αναδυόμενου τουρκικού εθνικού κινήματος και τις ανεπαρκείς απόπειρες της διεθνούς κοινότητας να οδηγήσει τους δράστες στη δικαιοσύνη.

 

ΤΣΕΤΙΝ Φετχιέ, Η γιαγιά μου

Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2007.

Όταν η συγγραφέας, δικηγόρος στο επάγγελμα, μεγάλωνε σε μια επαρχιακή πόλη της Τουρκίας, είχε την εικόνα της γιαγιάς της ως μιας ευτυχισμένης και αξιοσέβαστης μουσουλμάνας νοικοκυράς. Πέρασαν δεκαετίες μέχρι να της αποκαλύψει την αλήθεια: Γεννήθηκε χριστιανή και Αρμένισσα, το όνομά της ήταν άλλο, οι περισσότεροι άνδρες στο χωριό της σφαγιάστηκαν το 1915 και τα γυναικόπαιδα στάλθηκαν σε πορεία θανάτου. Εκείνη σώθηκε από ένα Τούρκο αξιωματούχο… Σε αυτήν την συγκλονιστική μαρτυρία, η συγγραφέας σπάει τη σιωπή της, σε μια χώρα όπου η γενοκτονία των Αρμενίων απλώς δεν έχει συμβεί…

 

 

ΡΕΝΤΓΚΕΪΤ Α.Ε., Οι Αρμένιοι

Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 2006.

Μια ολοκληρωμένη μελέτη για τους γνωστούς μας και όμως άγνωστους Αρμενίους από τον 12ο αιώνα π.Χ. μέχρι σήμερα. Έναν λαό που η χώρα του αποτελούσε τόπο αντιπαράθεσης των δυνάμεων Ανατολής και Δύσης και ήταν τα περισσότερα χρόνια υπό ξένη διοίκηση (Μήδες, Πέρσες, Έλληνες, Σελευκίδες, Ρωμαίους, Βυζαντινούς, Πέρσες, Άραβες, Οθωμανούς, Ρώσους).

 

 

 

 

ZOMΠIAN Μπεντρός, Ταξίδι στο Μπιτλίς με τον Ουίλλιαμ Σαρογιάν

Εκδόσεις Στοχαστής.Αθήνα 2005.

Οι τα­ξι­διω­τι­κές α­να­μνή­σεις του συγ­γρα­φέ­α που δη­μο­σιεύ­θη­καν στην ε­φη­με­ρί­δα Μαρ­μα­ρά της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης υ­πό τον γε­νι­κό τί­τλο “6000 χι­λιό­με­τρα σε 16 η­μέ­ρες με τον Ου­ίλ­λιαμ Σα­ρο­γιάν” συ­γκε­ντρώ­θη­καν σ’ αυ­τό το εν­δια­φέ­ρον ο­δοι­πο­ρι­κό προς τη γε­νέ­τει­ρα των γο­νιών του διά­ση­μου Α­με­ρι­κα­νο­αρ­μέ­νιου συγ­γρα­φέ­α Σα­ρο­γιάν, το Μπι­τλίς, με πολ­λά ι­στο­ρι­κά στοι­χεί­α γύ­ρω α­πό την τουρ­κι­κή Αρ­με­νί­α.

 

 

 

ΑΡΣΛΑΝ Αντόνια, Το Σπίτι με τους Κορυδαλλούς

Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα 2005.

Η ιστορία μιας οικογένειας κι ενός λαού που αφανίστηκε. Μιας εποχής αθώας, που τελείωσε βάναυσα και που μονάχα οι αναμνήσεις και οι μαρτυρίες όσων επέζησαν την κράτησαν ζωντανή και δεν την άφησαν να χαθεί. Μια συγκλονιστική αληθινή ιστορία για τη γενοκτονία των Αρμενίων.

 

 

 

 

ΤΣΑΛΑΜΠΙΑΝ Αντρανίκ, Ο Στρατηγός Αντρανίκ και το Αρμενικό Επαναστατικό Κίνημα

Κέντρο Ελληνο-Αρμενικών Μελετών, Αθήνα 2005

Η ζωή του θρυλικού στρατηγού Αντρανίκ Οζανιάν που αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στον ένοπλο αγώνα για την απελευθέρωση της τουρκοκρατούμενης Αρμενίας και αναδείχτηκε στην κυριότερη μορφή και σύμβολο αυτού του αγώνα.

 

 

 

 

ΜΑΘΑΣ Γιώργος, Αρμενέων Γενοκτονία

Έκδοση «συλλογές» Αργύρη Βουρνά, Αθήνα 2005

Μια περιληπτική αφήγηση των γεγονότων της Αρμενικής Γενοκτονίας μέσα από επιλεγμένες καρτποστάλ.

 

 

 

 

 

 

ΑΓΑΜΠΑΤΙΑΝ Οχανές-Σαρκίς, Αρμενία – Αναδρομή στην ιστορία του αρμενικού έθνους

Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2004.

Πρόκειται για μια επιτομή της ιστορίας του αρμενικού έθνους η οποία εστιάζει κυρίως το ενδιαφέρον της στα μετά τη Γενοκτονία χρόνια, καταγράφοντας τις σημαντικότερες εξελίξεις και αλλαγές που σημειώθηκαν στην ελεύθερη Αρμενία και τη διασπορά.

 

 

 

 

ΝΤΑΝΤΡΙΑΝ Βαχάκν, Η Ιστορία της Αρμενικής Γενοκτονίας

Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2002.

Εχθρός της ιδεολογικοποίησης της ιστορίας, ο συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Τούρκους μέσα από στρατιωτικά και διπλωματικά αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγαρίας και της Γερμανίας δηλαδή των δυνάμεων εκείνων που ως θύτες ή συνεργοί των θυτών είχαν κάθε λόγο να συγκαλύψουν την αλήθεια παραθέτοντας συντριπτικά στοιχεία και αποδεικνύοντας πώς οργανώθηκε αυτό το έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας.

 

Α­ΤΣΕ­ΡΙΑΝ Κα­ρα­μπέτ, Με­τα­ξύ πυ­ρός, ξί­φους και θα­λάσ­σης:

Στη Σμύρ­νη το 1922

Εκ­δό­σεις Arod Books, Μό­ντρε­αλ 2001.

Το προ­σω­πι­κό η­με­ρο­λό­γιο του για­τρού Χα­τσε­ριάν στο ο­ποί­ο κα­τέ­γρα­ψε τα γε­γο­νό­τα και τις ε­φιαλ­τι­κές ει­κό­νες που έ­ζη­σαν οι Έλ­λη­νες και οι Αρ­μέ­νιοι μέ­χρι την ο­λο­κλή­ρω­ση της με­γά­λης κα­τα­στρο­φής. Για τον ι­στο­ρι­κό, η γρα­πτή μαρ­τυ­ρί­α και η λε­πτο­με­ρής πε­ρι­γρα­φή της τρα­γω­δί­ας που έ­ζη­σε ο για­τρός, εί­ναι έ­να πο­λύ­τι­μο ερ­γα­λεί­ο στη με­λέ­τη και έ­ρευ­νά του σχε­τι­κά με τις τε­λευ­ταί­ες ώ­ρες της Σμύρ­νης και των βιαιο­πρα­γιών και ω­μο­τή­των που δια­πρά­χθη­καν σε βά­ρος των κα­τοί­κων της.

 

ΑΛ­Τ Α­λι­γιέ, Οι Αρ­μέ­νιοι του Χεμ­σίν

Εκ­δό­σεις Ε­ρω­διός, Θεσ­σα­λο­νί­κη 2001.

Πο­λύ εν­δια­φέ­ρου­σα έ­ρευ­να για μια αρ­με­νι­κή μειο­νό­τη­τα στην Τουρ­κί­α, τους Χεμ­σίν Αρ­μέ­νιους, οι ο­ποί­οι έ­χο­ντας α­φο­μοιω­θεί και ε­ξι­σλα­μι­στεί α­να­γκα­στι­κά κα­τά τον 16ο αιώ­να, υ­πο­χρε­ώ­θη­καν να με­τοι­κή­σουν στην ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή α­νά­με­σα στην Τρα­πε­ζού­ντα και το Βα­τούμ κο­ντά στη Μαύ­ρη θά­λασ­σα.

 

 

 

 

ΑΤ­ΤΑ­ΡΙΑΝ Βα­ρου­ζάν, Η Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων στον Ο.Η.Ε.

Εκ­δό­σεις Γόρ­διος, Θεσ­σα­λο­νί­κη 2001.

Στο βι­βλί­ο αυ­τό ο συγ­γρα­φέ­ας πα­ρα­θέ­τει τις ε­νέρ­γειες που έ­χουν γί­νει στο πλαί­σιο του Ο.Η.Ε. α­να­φο­ρι­κά με το πρό­βλη­μα της γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων κα­θώς και πλη­ρο­φο­ρί­ες ε­λά­χι­στα γνω­στές α­πό το πα­ρα­σκή­νιο σχε­τι­κά με τα προ­κα­ταρ­κτι­κά συ­νε­δριών, ε­λιγ­μών και τις πιέ­σεις α­πό τις ο­ποί­ες συ­νο­δεύ­ο­νταν.

 

 

 

ΧΟΡΤΟΝ Τζωρτζ, Η μάστιγα της Ασίας

Εκδόσεις Eστία, Αθήνα 2000.

Ένα από τα πιο εμπεριστατωμένα και βασισμένα σε αυθεντικές πηγές βιβλίο σχετικά με τη σημασία και τα αίτια της Μικρασιατικής καταστροφής γραμμένο από τον Αμερικανό διπλωμάτη Τζωρτζ Χόρτον που υπηρέτησε επί πολλά χρόνια ως Γενικός πρόξενος των Η.Π.Α. στη Θεσσαλονίκη και στη Σμύρνη.

 

 

 

 

ΜΠΑ­ΛΑ­ΚΙΑΝ Πή­τερ, Το μαύ­ρο σκυ­λί της μοί­ρας

Εκ­δό­σεις Κα­στα­νιώ­τη, Α­θή­να 2000.

Έ­να εί­δος βιο­γρα­φί­ας και ταυ­τό­χρο­να μια συ­γκλο­νι­στι­κή μαρ­τυ­ρί­α για το πρώ­το ο­λο­καύ­τω­μα του 20ού αιώ­να, τη μα­ζι­κή ε­ξο­λό­θρευ­ση των Αρ­με­νί­ων, το 1915, α­πό τους Τούρ­κους βα­σι­σμέ­νη στις α­να­μνή­σεις και στα βιώ­μα­τα του Α­με­ρι­κα­νο­αρ­μέ­νιου ποι­η­τή.

 

 

 

 

ΜΑΡΣΝΤΕΝ Φίλιπ, Αναζητώντας τους Αρμενίους σε Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Καύκασο

                        Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1999.

Με έναυσμα ένα ανθρώπινο οστό που βρίσκει τυχαία μέσα σε σωρούς ερειπίων στους λόφους της Ανατολικής Τουρκίας, ο συγγραφέας διασχίζει τα σύνορα δεκαεπτά χωρών αναζητώντας τις διασκορπισμένες αρμενικές κοινότητες και προσπαθεί ν’ ανιχνεύσει την αρμενική ιστορία και το σπουδαίο αρμενικό πολιτισμό.

 

 

 

ΜΙΛ­ΛΕΡ Ντό­ναλ­ντ & ΤΟΥ­ΡΙΑΝ ΜΙΛ­ΛΕΡ Λόρ­να,

Ε­πι­ζώ­ντες - Μια προ­φο­ρι­κή Ι­στο­ρί­α της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων

                Αρ­με­νι­κό Κέ­ντρο Ε­ρευ­νών, Λευ­κω­σί­α 1999.

Χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τις ε­μπει­ρί­ες ε­κα­τό ε­πι­ζώ­ντων της αρ­με­νι­κής γε­νο­κτο­νί­ας, κα­θώς ε­πί­σης και ι­στο­ρι­κά ντο­κου­μέ­ντα ε­κεί­νης της πε­ριό­δου, οι συγ­γρα­φείς α­να­πα­ρα­στούν τα γε­γο­νό­τα του 1915 ε­μπλου­τί­ζο­ντας την α­φή­γη­σή τους με πλη­ρο­φο­ρί­ες που πη­γά­ζουν α­πό τις θε­ω­ρί­ες της ψυ­χο­λο­γί­ας, την η­θι­κή και τις θε­ο­λο­γι­κές σπου­δές.

 

 

Το Κτή­νος στο Φεγ­γά­ρι

Ε­ται­ρεί­α Θε­ά­τρου ΔΟ­ΛΙ­ΧΟΣ, Θε­α­τρι­κή Πε­ρί­ο­δος 1998-99.

Για τους Αρ­με­νί­ους το θε­α­τρι­κό έρ­γο του Ρί­τσαρ­ντ Κα­λι­νό­σκι που πραγ­μα­τεύ­ε­ται τον α­γώ­να ό­σων ε­πέ­ζη­σαν α­πό τη γε­νο­κτο­νί­α α­πο­τε­λεί έ­να α­πό τα σπά­νια δείγ­μα­τα ι­στο­ρι­κής α­πει­κό­νι­σης του λα­ού τους. «Τη δρα­μα­τι­κή πλο­κή του έρ­γου συν­θέ­τουν οι προ­σπά­θειες ε­νός ζευ­γα­ριού που ορ­φά­νε­ψε κα­τά τη διάρ­κεια της γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων να δη­μιουρ­γή­σει το νέ­ο του κό­σμο στην Α­με­ρι­κή. Ο τρό­πος που α­ντι­με­τω­πί­ζουν τη φρί­κη που έ­ζη­σαν στο πα­ρελ­θόν κα­τα­δυ­να­στεύ­ει το γά­μο τους. Γε­μά­το εκ­πλή­ξεις, το έρ­γο α­φή­νει στο θε­α­τή την ε­ντύ­πω­ση της θαυ­μα­στής δύ­να­μης του χα­ρα­κτή­ρα ό­σων ε­πέ­ζη­σαν και των πλη­γών που τους δη­μιούρ­γη­σε η α­νεί­πω­τη σκλη­ρό­τη­τα του πα­ρελ­θό­ντος τους», δια­βά­ζου­με στις σε­λί­δες του ε­ξαί­ρε­του αυ­τού προ­γράμ­μα­τος-α­φιε­ρώ­μα­τος.

 

ΚΟΜΠΤΟΝ Καρλ, Ξημερώνει…45 χρόνια με το κολέγιο Ανατόλια

Αρμενικός Πολιτιστικός Σύλλογος Χαμασκαΐν, Θεσσαλονίκη 1997.

Η ιστορία του αμερικανικού κολεγίου Ανατόλια στηριγμένη στις αναμνήσεις του διευθυντή του ιδρύματος από τη μακρόχρονη υπηρεσία του στην Τουρκία και την Ελλάδα. Από τα πιο αξιόλογα σχολεία παγκοσμίως, παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον καθώς δημιούργησε μια παράδοση και διαμόρφωσε ένα σχολικό ήθος προσελκύοντας μεγάλο αριθμό Αρμενίων μαθητών και εκπαιδευτικών στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

 

 

 

ΧΑΟΥΖΠΙΑΝ (ΧΟΒΣΕΠΙΑΝ) Μάρτζορη, Η Σμύρνη στις φλόγες

Εκδόσεις Δήλος, Αθήνα 1998.

Μια συγκινητική αφήγηση, γραμμένη με τρυφερότητα, δίχως ίχνος υπερβολής, που βασίστηκε σε ημερολόγια, επιστολές και αναμνήσεις κυρίως Αρμενίων και Αμερικανών για την καταστροφή της Σμύρνης και το δράμα του αρμενικού λαού.

 

 

 

 

ΒΕΡΦΕΛ Φραντς, Οι σαράντα μέρες του Μούσα Νταγ, (3 τόμοι)

Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 1990, 1991, 1997.

Ένα ιστορικό αφήγημα που σχεδιάστηκε το Μάρτιο του 1929 σ’ ένα ταξίδι του συγγραφέα στη Δαμασκό. Το άθλιο θέαμα κάποιων σακατεμένων και πεινασμένων προσφυγόπαιδων που δούλευαν σ’ ένα εργοστάσιο ταπητουργίας, στάθηκε η αποφασιστική αφορμή γι’ αυτόν να θελήσει να διασώσει την απίστευτη μοίρα του αρμενικού λαού από την οριστική θανατερή σιγή που είχε θάψει όλα όσα είχαν γίνει. Η εποποιία της τραγικής ιστορίας των Αρμενίων αποτυπώνεται σ’ αυτό το μεγαλειώδες και σπουδαίο ιστορικό μυθιστόρημα που ποτέ δεν έχασε την επικαιρότητά του.

 

 

ΝΤΕΡΟΖΥ Ζακ, Επιχείρηση Νέμεσις

Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1995.

Η πιο ασυνήθιστη καταδίωξη ανθρώπου του αιώνα με στόχο την τιμωρία των κυριότερων πολιτικά υπεύθυνων της Αρμενικής Γενοκτονίας γίνεται αντικείμενο της παρούσας συναρπαστικής διήγησης.

 

 

 

 

 

ΤΟΫΜΠΗ Άρνολντ, Οι φρικαλεότητες κατά των Αρμενίων :

Η δολοφονία ενός έθνους,

Αρμενικοί Ορίζοντες, Αθήνα 1995.

Η επιστημονική μελέτη του Άγγλου ιστορικού και φιλόσοφου Τόϋμπη για την αρμενική γενοκτονία του 1915 αποτελεί μια σημαντική ιστορική πηγή. Γράφτηκε με βάση τις μαρτυρίες Γερμανών, Σουηδών, Αμερικανών ιεραποστόλων και άλλων αυτόπτων μαρτύρων και τις αναφορές των Γερμανών και Ιταλών προξένων.

 

 

 

ΣΙΡΑΚΙΑΝ Αρσαβίρ, Το χρέος του αίματος – Ο τιμωρός

Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1990.

Ο αναγνώστης παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα το χρονικό του σχεδιασμού και της εκτέλεσης του πιο παράτολμου σχεδίου τιμωρίας των πρωταιτίων της Αρμενικής Γενοκτονίας. Ένα πραγματικό πολιτικό θρίλερ, ένα βιβλίο ντοκουμέντο στο οποίο αποτυπώνονται όσα ανεπανάληπτα έζησαν ο ίδιος ο συγγραφέας και οι σύντροφοί του.

 

 

 

ΤΕΡ ΑΛΕΞΑΝΙΑΝ Ζακ, Ο ουρανός ήταν μαύρος πάνω από τον Ευφράτη

Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 1990.

Έχασε τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς του στις σφαγές του 1915. Κατέγραψε με όλες τις λεπτομέρειες αυτά τα γεγονότα στις σελίδες ενός τετραδίου. Μέσα από την αφήγηση της περιπλάνησής του γνωρίζουμε την απίστευτη κι όμως τόσο τραγικά αληθινή ιστορία μιας χώρας κι ενός κατατρεγμένου λαού.

 

 

 

ΚΟΥΡΤΙΑΝ Ανζέλ, Ερμενί – Τρεις μαρτυρίες Αρμενίων για τη γενοκτονία

Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 1990.

Το ασίγαστο πάθος της Κουρτιάν να πληροφορήσει τον κόσμο για την τραγική ιστορία των Αρμενίων αποτυπώνεται σ’ αυτό το βιβλίο στο οποίο μετέγραψε τις μαρτυρίες τριών ανθρώπων που για διαφορετικούς λόγους ο καθένας δεν το έκαναν οι ίδιοι.

 

 

 

 

ΚΑΣΣΕΣΙΑΝ Ιωσήφ, Ο αρμενικός απελευθερωτικός αγώνας

Αθήνα 1990.

Μια προσπάθεια σκιαγράφησης του αρμενικού απελευθερωτικού κινήματος από το 1064, χρονολογία κατάκτησης της Ανί από τους Σελτζούκους ως το 1920, χρονολογία σοβιετοποίησης της Αρμενίας.

 

 

 

 

 

ΧΙΛ­ΖΕΝ­ΡΑΤ Έ­ντγκαρ, Το πα­ρα­μύ­θι της τε­λευ­ταί­ας σκέ­ψης

Εκ­δό­σεις Ε­ξά­ντας, Α­θή­να 1989.

Έ­να μυ­θι­στό­ρη­μα που δια­βά­ζε­ται σαν πα­ρα­μύ­θι, φθά­νει μέ­χρι τα βά­θη της αρ­με­νι­κής ι­στο­ρί­ας και ε­ντυ­πω­σιά­ζει με το πλή­θος των ει­κό­νων α­πό την κα­θη­με­ρι­νή ζω­ή των Αρ­με­νί­ων, α­πό τους μύ­θους και τις πα­ρα­δό­σεις ε­νός αρ­χαί­ου χρι­στια­νι­κού έ­θνους. 

 

 

 

 

ΜΟΡ­ΓΚΕ­ΝΤΑ­ΟΥ Χέν­ρυ, Τα μυ­στι­κά του Βο­σπό­ρου

Εκ­δό­σεις Τρο­χα­λί­α, Α­θή­να 1989.

Τα α­πο­μνη­μο­νεύ­μα­τα του Α­με­ρι­κα­νού πρε­σβευ­τή στην Κων­στα­ντι­νού­πο­λη κα­τά τη διάρ­κεια της θη­τεί­ας του την πε­ρί­ο­δο του Πρώ­του Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου α­πο­τε­λούν έ­να σπά­νιο ι­στο­ρι­κό ντο­κου­μέ­ντο για τους διωγ­μούς των Ελ­λή­νων και τη γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων.

 

 

 

 

ΠΑΓ­ΤΖΙ­ΛΟ­ΓΛΟΥ Μίλ­τος, Η Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων και των

Αρ­με­νί­ων της Μι­κράς Α­σί­ας

                                         Α­θή­να 1988.

Ι­στο­ρι­κή με­λέ­τη για τα γε­γο­νό­τα της αρ­με­νι­κής γε­νο­κτο­νί­ας και την κα­τα­στρο­φή του μι­κρα­σια­τι­κού ελ­λη­νι­σμού στην ο­ποί­α πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται οι α­να­μνή­σεις των παι­δι­κών και ε­φη­βι­κών χρό­νων του συγ­γρα­φέ­α, μνή­μες α­πό τον Πρώ­το Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο και μαρ­τυ­ρί­ες α­πό την α­πό­βα­ση των Αγ­γλο­γάλ­λων στη Μερ­σί­να, το Γαλ­λο­τουρ­κι­κό Πό­λε­μο, τη συμ­φω­νί­α της Ά­γκυ­ρας και την έ­ξο­δο των Ελ­λή­νων και των Αρ­με­νί­ων, την α­νταλ­λα­γή των πλη­θυ­σμών και την ο­ρι­στι­κή ε­γκα­τά­στα­σή του στην Α­θή­να.

 

 

ΑΓΑΜΠΑΤΙΑΝ Οχανές-Σαρκίς, Η Αρμενία και το Αρμενικό Ζήτημα

Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1988.

Στο βιβλίο περιγράφεται η ιστορία των Αρμενίων από τα πανάρχαια χρόνια ως τις μέρες μας και αναλύεται με μια σειρά ντοκουμέντων το περιεχόμενο και η σημασία του Αρμενικού Ζητήματος.

 

 

 

 

 

  ΔΙΑΡΚΕΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΛΑΩΝ, Το έγκλημα της σιωπής – Η Γενοκτονία των Αρμενίων

                 Εκδόσεις Ηρόδοτος, Αθήνα 1988.

Παρουσίαση ντοκουμέντων στην ειδική σύνοδο του Διαρκούς Δικαστηρίου των Λαών που συνήλθε στο Παρίσι το 1984 για να εξετάσει το πρόβλημα της γενοκτονίας των Αρμενίων.

 

 

 

 

 

ΤΣΑ­ΛΙ­ΚΙΑΝ Βαρ­τάν, Έ­μει­να χω­ρίς οι­κο­γέ­νεια

Α­θή­να 1987.

Το δρά­μα του αρ­με­νι­κού λα­ού ό­πως το πε­ρι­γρά­φει ο συγ­γρα­φέ­ας μέ­σα α­πό τις δι­η­γή­σεις του πα­τέ­ρα και του παπ­πού του.

 

 

 

 

 

 

 

ΚΟΥΡΤΙΑΝ Ανζέλ, Φράγμα σιωπής – Το δράμα του αρμενικού λαού

Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1986.

Μνήμες και μαρτυρίες γύρω από τη γενοκτονία των Αρμενίων που φέρνει μαζί της η συγγραφέας και οι οποίες πρέπει να διασωθούν διότι δεν αφορούν μόνο την ίδια αλλά και όποιον άλλο ήθελε να μάθει «τι έγινε τότε».

 

 

 

 

 

Οι Τούρκοι παραδέχονται τη γενοκτονία των Αρμενίων

Αρμένικο Λαϊκό Κίνημα, Αθήνα 1985.

Συλλογή κειμένων που σχετίζονται με τα γεγονότα της γενοκτονίας των Αρμενίων απ’ όπου συνάγεται ότι οι Τούρκοι παραδέχονται εν μέρει τις ευθύνες τους στην εξόντωση 1.500.000 ανθρώπων θεωρώντας ότι έγινε από υπερβασίες μεμονωμένων αξιωματούχων ή από έλλειψη τεχνικών μέσων χωρίς τη θέληση του τουρκικού λαού και της κυβέρνησής του και ότι η γενοκτονία εν πάση περιπτώσει ήταν ένα απρόβλεπτο, τυχαίο συμβάν, ένα…ατύχημα.

 

 

 

Ντο­κου­μέ­ντα για μια γε­νο­κτο­νί­α

Αρ­με­νι­κό Λα­ϊ­κό Κί­νη­μα, Α­θή­να 1985.

Έ­να α­φιέ­ρω­μα για τα 70 χρό­νια της αρ­με­νι­κής γε­νο­κτο­νί­ας, με ντο­κου­μέ­ντα που δη­μο­σιεύ­θη­καν κα­τά το πα­ρελ­θόν και α­πο­τε­λούν ε­λά­χι­στο τμή­μα του τε­ρά­στιου ό­γκου α­πο­δεί­ξε­ων σχε­τι­κά με τα γε­γο­νό­τα του 1915-1922 που υ­πάρ­χει στη διε­θνή βι­βλιο­γρα­φί­α.

 

 

 

 

 

ΧΟΒΑΝΙΣΙΑΝ Ρίτσαρντ, Η άρνηση της γενοκτονίας

Κέντρο Αρμενικών Μελετών, Αθήνα 1984.

Η εργασία αυτή είναι το αντικείμενο μιας επιστημονικής ανακοίνωσης που έγινε στο συνέδριο για το Ολοκαύτωμα και τη Γενοκτονία στο Ισραήλ το καλοκαίρι του 1982.

 

 

 

 

 

ΤΖΕΛΑΛΙΑΝ Αγκόπ, Τανιέλ Βαρουζάν

Έκδοση Χαμασκαΐν, Αθήνα 1984.

Μια νωπογραφία του αδικοχαμένου στη γενοκτονία του 1915 Αρμένιου ποιητή.

 

 

 

 

 

 

ΦΑΑΪΖ Ελ Χουσεΐν, Η μαρτυρική Αρμενία

Κέντρο Αρμενικών Μελετών, Αθήνα 1983.

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο γραμμένο από ένα Άραβα ευγενή που υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της εξόντωσης των Αρμενίων στην περιοχή του Ντιάρμπεκιρ το 1915. Σημειωτέον ότι η περιοχή αυτή βρισκόταν πολύ μακριά από τα μέτωπα του πολέμου και δεν εξυπηρετούσε καμιά στρατιωτική αναγκαιότητα όπως είχαν επικαλεστεί οι τουρκικές αρχές ως αιτία της εκτόπισης και της εξόντωσης των Αρμενίων.

 

 

 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ Μήτσος, Οι Αρμένηδες

Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1982.

Μια τρυφερή αφήγηση, ένα πραγματικό ποίημα για τη χώρα και την ιστορία των Αρμενίων με αφορμή ένα ταξίδι του συγγραφέα στην τότε σοβιετική Αρμενία.

 

 

 

 

 

ΝΤΑΝΤΡΙΑΝ Βαχάκν, Η γενοκτονία των Αρμενίων, μια κοινωνιολογική προσέγγιση

Σύλλογος Αρμενίων Φοιτητών και Επιστημόνων, Αθήνα 1982.

Μια μελέτη του ιστορικού γεγονότος της γενοκτονίας μέσα από το πρίσμα της κοινωνιολογίας.

 

 

 

 

 

ΧΑΙΗΛ Μπίρσταντ Έντουαρντ, Η μεγάλη προδοσία

Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 1982.

Μια πρωτότυπη και αβίαστη μαρτυρία ενός αμερόληπτου παρατηρητή, του Αμερικανού Γραμματέα της Επιτροπής Έκτακτης Ανάγκης για τους πρόσφυγες της Εγγύς Ανατολής για τα δραματικά γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής

 

 

 

 

ΚΟΥΡΤΙΑΝ Ανζέλ, Τα τετράδια της Ανζέλ Κουρτιάν

Εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 1980.

Μια μαρτυρία που αναφέρεται στην κρίσιμη δεκαετία της ιστορίας του αρμενικού λαού και του ελληνισμού της Μικράς Ασίας (1915-1925) στην οποία η συγγραφέας καταγράφει με κάθε ειλικρίνεια τις εμπειρίες της από τα συγκλονιστικά γεγονότα της παιδικής της ηλικίας.

 

 

 

 

ΜΠΑΡΜΠΥ Ανρύ, Στη χώρα του τρόμου

Αρμενική Νεολαία Ελλάδας, Αθήνα 1980.

Την αξιοθρήνητη κατάσταση των εκτοπισμένων Αρμενίων και το μαρτύριο της χώρας τους μας περιγράφει στο βιβλίο του ο πολεμικός ανταποκριτής της παρισινής εφημερίδας «Ζουρνάλ» στο μέτωπο του Καυκάσου την περίοδο 1915-1916.

 

 

 

 

ΠΕΛΤΕΓΙΑΝ Σέρκο, Κεσάι Σουκ

Αθήνα 1979.

Ένα ιστορικό αφήγημα που πραγματεύεται τα βιώματα της προσφυγιάς και τα οράματα των ξεριζωμένων Αρμενίων με αναφορές στην ιστορία τους και στα δεινά που υπέστησαν από τους Τούρκους.

 

 

 

 

 

ΚΑΡΖΟΥ Ζαν-Μαρί, Αρμενία 1915 – Μια υποδειγματική γενοκτονία

Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1975.

Ένα ολόκληρο έθνος αφανίστηκε το 1915 από τους Τούρκους με μια τέλεια γενοκτονία. Όλα αυτά είναι σκέτος μύθος, ισχυρίζονται οι Τούρκοι, επιμένουν ότι ουδέποτε έγιναν σφαγές Αρμενίων. Αυτό το τίποτε εξιστορεί στη μελέτη του ο συγγραφέας διαφωτίζοντας όλα τα σκοτεινά σημεία της αρμενικής ιστορίας.

 

 

 

ΣΟΥΡΜΕΛΙΑΝ Λεόν Ζαβέν, Εσάς ρωτώ Κυρίες και Κύριοι…

Εκδόσεις Δίφρος, Αθήνα 1967.

Η οδύσσεια ενός Αρμενόπουλου των χρόνων της καταστροφής που περιπλανήθηκε σε ατέλειωτους δρόμους αλλά ξεγέλασε τον εχθρό και δεν πέθανε.

 

 

 

 

 

Τα απομνημονεύματα του Ναΐμ Μπέη

Σύλλογος Ορθοδόξων Αρμενίων «Ο Άγιος Γρηγόριος»,

Αθήνα 1965.

Η φωνή της συνείδησης ενός Τούρκου που υπήρξε γενικός γραμματέας της επιτροπής απελάσεων στο Χαλέπι και είχε επιφορτιστεί με την εκτέλεση των διαταγών που στόχευαν στον αφανισμό του αρμενικού έθνους με τις εξορίες και τις σφαγές.

 

 

 

 

ΕΙΔΙΚΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ

 

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ 1915, ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ,

Εφημερίδα Ελευθεροτυπία-Ιστορικά, 27 Απριλίου 2000.

 

 

 

 

 

 

 

Η ΑΡΜΕΝΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΦΑΓΗ,

The National Geographic Magazine, διανέμεται με το Βήμα της 1ης Οκτωβρίου 2003.

 

 

 

 

 

 

 

ΑΡΜΕΝΙΑ Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ,

The National Geographic Magazine, διανέμεται με το Βήμα της 3ης Δεκεμβρίου 2003.

 

 

 

 

 

 

 

ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ, 84 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ,

Εφημερίδα Μακεδονία, 18 Απριλίου 1999.